کد مطلب:314319 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:199
عزاداری سقایی در کربلای معلا
از جمله شهرهایی كه از قدیم الأیام تا اواخر قرن سیزدهم هجری عزاداری سقایی داشته، كربلا و نجف اشرف و كاظمین بوده كه همه ساله در دهه عاشورا اقامه مجلس روضه خوانی می نموده و برای عزاداری سنتی حركت می كرده اند.
اینك عزاداری سقایی كربلای معلا را كه از معمرین و مطلعین سقاهای آن تحقیق نموده و این جانب (سید حسین معتمدی كاشانی) از سال 1374 تا 1389 ق كه برای تحصیل علوم دینیه در آن شد و حوزه علمیه اش اقامت داشته ام، از نزدیك مشاهده نموده ام، ذكر می نمایم:
یكی از معمرین هیئت سقاهای كربلا به نام حاج حسن فیضی (رحمةالله علیه) كه وی را با سایر ایرانیان مقیم در عراق از سنه 1390 ق به بعد به دستور صدام حسین رئیس جمهور و حزب بعث حاكم بر عراق از عراق اخراج نمودند و در ایران از دنیا رفت، برای این جانب نقل نمود كه در مدت عمر من كه تا به حال 73 سال از آن گذشته و در مدت عمر پدرم كه می گفت من شصت سال از عمرم را در كربلا سقایی كرده ام، همه ساله عزاداری سقایی در كربلا معمول و مرسوم بود و ما در آن شركت داشتیم، ولی از تاریخ آن كه در چه سالی در كربلا تأسیس شده اطلاعی نداریم، اما مسلم این است كه این عزاداری هم مانند سایر اقسام عزاداری كه در كربلا رایج است سابقه ی قدیمی دارد.
ضمنا اضافه نمود كه سقاهای كربلا در خان پاشا(یعنی كاروانسرای پاشا) كه نزدیك درب قبله ی صحن امام حسین علیه السلام است و تهرانی ها زمین آن را خریداری و به حسینیه و منزلگاه و ساختمانی معتبر تبدیل نموده اند، همه ساله در ماه محرم سیاه پوشی نموده و مجلس روضه خوانی مفصلی را به نام هیئت سقاها منعقد می نمودند كه قبلا همه ساله به مدت ده روز یا بیشتر، ولی در چند سال اخیر به مدت پنج روز ادامه
[ صفحه 186]
داشت و همه روزه بعد از خاتمه مجلس برای عزاداری سقایی حركت می نمودند؛ به این صورت كه همگی سیاهپوش می شدیم و هر یك مشك آبی بر دوش و جامی آب در دست داشتیم و یك عده هم با كشكول و جام به همراه ما بودند و پرچم های عزا در جلو هیئت در اهتزاز بود و آهسته آهسته به طرف صحن مطهر امام حسین و حضرت ابوالفضل العباس علیهماالسلام می رفتیم و به نوحه سرایی حزین و سنگین می پرداختیم.
ضمنا یك سقا خانه ی سیار هم كه ظرف آب بزرگی در وسط آن و جام های متعددی اطرافش بود و با پارچه و پرچم های سیاه و قرمز سیاهپوش و زینت شده بود، در جلو هیئت قرار داشت كه مردم تشنه از آن آب می نوشیدند و در روز عاشورا علاوه بر صحن مطهر امام حسین و حضرت عباس علیهماالسلام به خیمه گاه نیز رفته و به یاد اهل بیت و اطفال تشنه لب امام حسین علیه السلام آب داده و نوحه سرایی می نمودیم و سپس به طرف تل زینبیه می رفتیم و در بعضی از ایام عاشورا به منازل علمای اعلام و آیات عظام مانند آیت الله مرحوم حاج آقا حسین طباطبائی قمی و سید عبدالحسین و سید حسن آل حجت و سید محمد هادی میلانی (قبل از مهاجرت به خراسان) و به منزل مرحوم آیةالله حاج میرزا مهدی حسینی شیرازی و مرحوم آیةالله حاج شیخ محمد علی سیبویه كربلایی (اعلی الله درجاتهم) و به دیوان شیخ كمونه و منزل راجه ی هندی می رفتیم و از ما پذیرایی و احترام می نمودند.
نمونه ای از اشعار سقایی سقاهای كربلا
بنوش آب ای شیعه با شور و شین
به یادآور از كام خشك حسین
بنوش آب با دیده ی اشكبار
به یاد آور از اصغر شیرخوار
بنوش آب با دیده ی خون چكان
به یادآور از ساقی تشنگان
فراتی كزو متصل می خورند
چرا كودكان، خون دل می خورند
پدر العطش العطش العطش
علی اصغر از تشنگی كرده غش
اینك عزاداری سقایی كربلای معلا را كه از معمرین و مطلعین سقاهای آن تحقیق نموده و این جانب (سید حسین معتمدی كاشانی) از سال 1374 تا 1389 ق كه برای تحصیل علوم دینیه در آن شد و حوزه علمیه اش اقامت داشته ام، از نزدیك مشاهده نموده ام، ذكر می نمایم:
یكی از معمرین هیئت سقاهای كربلا به نام حاج حسن فیضی (رحمةالله علیه) كه وی را با سایر ایرانیان مقیم در عراق از سنه 1390 ق به بعد به دستور صدام حسین رئیس جمهور و حزب بعث حاكم بر عراق از عراق اخراج نمودند و در ایران از دنیا رفت، برای این جانب نقل نمود كه در مدت عمر من كه تا به حال 73 سال از آن گذشته و در مدت عمر پدرم كه می گفت من شصت سال از عمرم را در كربلا سقایی كرده ام، همه ساله عزاداری سقایی در كربلا معمول و مرسوم بود و ما در آن شركت داشتیم، ولی از تاریخ آن كه در چه سالی در كربلا تأسیس شده اطلاعی نداریم، اما مسلم این است كه این عزاداری هم مانند سایر اقسام عزاداری كه در كربلا رایج است سابقه ی قدیمی دارد.
ضمنا اضافه نمود كه سقاهای كربلا در خان پاشا(یعنی كاروانسرای پاشا) كه نزدیك درب قبله ی صحن امام حسین علیه السلام است و تهرانی ها زمین آن را خریداری و به حسینیه و منزلگاه و ساختمانی معتبر تبدیل نموده اند، همه ساله در ماه محرم سیاه پوشی نموده و مجلس روضه خوانی مفصلی را به نام هیئت سقاها منعقد می نمودند كه قبلا همه ساله به مدت ده روز یا بیشتر، ولی در چند سال اخیر به مدت پنج روز ادامه
[ صفحه 186]
داشت و همه روزه بعد از خاتمه مجلس برای عزاداری سقایی حركت می نمودند؛ به این صورت كه همگی سیاهپوش می شدیم و هر یك مشك آبی بر دوش و جامی آب در دست داشتیم و یك عده هم با كشكول و جام به همراه ما بودند و پرچم های عزا در جلو هیئت در اهتزاز بود و آهسته آهسته به طرف صحن مطهر امام حسین و حضرت ابوالفضل العباس علیهماالسلام می رفتیم و به نوحه سرایی حزین و سنگین می پرداختیم.
ضمنا یك سقا خانه ی سیار هم كه ظرف آب بزرگی در وسط آن و جام های متعددی اطرافش بود و با پارچه و پرچم های سیاه و قرمز سیاهپوش و زینت شده بود، در جلو هیئت قرار داشت كه مردم تشنه از آن آب می نوشیدند و در روز عاشورا علاوه بر صحن مطهر امام حسین و حضرت عباس علیهماالسلام به خیمه گاه نیز رفته و به یاد اهل بیت و اطفال تشنه لب امام حسین علیه السلام آب داده و نوحه سرایی می نمودیم و سپس به طرف تل زینبیه می رفتیم و در بعضی از ایام عاشورا به منازل علمای اعلام و آیات عظام مانند آیت الله مرحوم حاج آقا حسین طباطبائی قمی و سید عبدالحسین و سید حسن آل حجت و سید محمد هادی میلانی (قبل از مهاجرت به خراسان) و به منزل مرحوم آیةالله حاج میرزا مهدی حسینی شیرازی و مرحوم آیةالله حاج شیخ محمد علی سیبویه كربلایی (اعلی الله درجاتهم) و به دیوان شیخ كمونه و منزل راجه ی هندی می رفتیم و از ما پذیرایی و احترام می نمودند.
نمونه ای از اشعار سقایی سقاهای كربلا
بنوش آب ای شیعه با شور و شین
به یادآور از كام خشك حسین
بنوش آب با دیده ی اشكبار
به یاد آور از اصغر شیرخوار
بنوش آب با دیده ی خون چكان
به یادآور از ساقی تشنگان
فراتی كزو متصل می خورند
چرا كودكان، خون دل می خورند
پدر العطش العطش العطش
علی اصغر از تشنگی كرده غش